Mind Palace
Eternal Poster
- Joined
- Sep 11, 2020
- Posts
- 1,135
- Reaction
- 327
- Points
- 310
HINDI NILA IGINALANG ANG PANGALAN NG DIYOS
Jehova - ang salin ng banal na pangalan ng Diyos sa wikang Filipino. Marami ang nagsasabi na ang pangalang iyan ay imbento lamang. Ang pangalang Jehova, ay hinango sa salin na Ingles na 'Jehovah', na salin naman mula sa Tetragrammaton o mas kilala sa apat na titik na YHWH. Ang pangalang iyan ay lumitaw nang halos 7,000 ulit sa kopya ng orihinal na mga manuskrito ng Bibliya. Kaya, ipinakikita mismo ng Diyos na gusto niyang gamitin ang kaniyang pangalan.
Buweno, ano nga ba ang makatuwiran at maka-Kasulatang mga dahilan para isalin ang banal na pangalan ng Diyos mula sa orihinal na pagkakasulat nito sa mga kopya ng manuskrito ng Bibliya patungo sa ibang wika?
Susuriin natin ang sinasabi ng Bibliya tungkol sa bagay na iyan, pero tingnan muna natin ang ilan sa ikinakatuwiran ng mga kritiko na ayaw gumamit sa pangalan ng Diyos.
Sinasabi ng karamihan sa mga taong naniniwala sa Bibliya at masugid na mga mambabasa nito na ang 'Jehova' daw ay hindi angkop na pangalan ng Diyos, dahil:
1. Hindi daw kasi iyon ang orihinal na bigkas sa pangalan ng Diyos at walang nakakaalam kung paano ito binibigkas noon hanggang ngayon.2. Wala naman daw kasing vowels sa original manuscript ng Bible at na wala din naman daw letrang 'J' sa original manuscript ng Bible kung kaya hindi tama na maging 'Jehova' ang maging salin sa pangalan ng Diyos.3. Mas gusto daw ng Diyos na tawagin na lamang siyang 'Ama' o 'Panginoong Diyos', o iba pang mga titulo, kaysa hulaan na lamang at mag-imbento ng ibang pangalan na hindi naman nakasulat sa orihinal na manuskrito ng Bible, mas pipiliin na lang daw nila ang mga katawagang iyan.Kaya, ito ang ikinakatuwiran ng mga taong ito. Ayaw nilang gamitin ang salin ng pangalan ng Diyos sa wika nila.Suriin natin ngayon ang sagot ng Bibliya tungkol sa bagay na iyan.
HINDI ANG ORIHINAL NA BIGKAS SA PANGALAN NG DIYOS ANG MANANATILI MAGPAKAILANMAN KUNDI ANG PANGALAN MISMO NG DIYOS
Kung susuriin ang Bibliya, mapapansin natin kung ano ang sinabi mismo ng Diyos tungkol sa kaniyang pangalan.
Exodus 3:15
And God said again to Moshe: “In this way speak to the children of Israel: ‘LORD JEHOVAH, the God of your fathers, the God of Abraham, the God of Isaac, the God of Yaquuv has sent me unto you’; this is my Name to eternity and this is my memorial to a generation of generations.
American Standard Version
And God said moreover unto Moses, Thus shalt thou say unto the children of Israel, Jehovah, the God of your fathers, the God of Abraham, the God of Isaac, and the God of Jacob, hath sent me unto you: this is my name forever, and this is my memorial unto all generations.
Sinasabi mismo ng Bibliya na ang pangalang iyan "ang pangalang itatawag nila sa akin magpakailanman", (Magandang Balita Biblia) at "ito ang aking pinakaalaala sa lahat ng mga lahi." (Ang Dating Biblia, 1905)
Sa original na mga kopya ng manuskrito ng Bibliya, hindi 'Jehovah' ang nakalagay kundi eto > יְהוָ֞ה
Ang 'Jehovah' ay salin lamang ng pangalan ng Diyos sa Ingles. Ngayon, pansinin ang punto sa binanggit na teksto, ang pangalan ng Diyos ay aalalahanin magpakailanman, sa lahat ng mga henerasyon at mga henerasyon.
Oo, ang sinabi doon ay na ang pangalan ng Diyos ang manananatili magpakailanman, hindi ang orihinal na bigkas sa pangalan Niya. Walang sinabi doon na 'ang orihinal na bigkas' sa aking pangalan ang mananatili magpakailanman, kundi, sinabi lang doon na ang aking pangalan (יְהוָ֞ה) ay mananatili magpakailanman, ito ang aking pinakaalaala sa lahat ng mga lahi.'
Tungkol sa pangalan ng Diyos, ganito pa ang sinasabi ng Bibliya:
Psalms 8:1
American Standard Version
O Jehovah, our Lord, How excellent is thy name in all the earth, Who hast set thy glory upon the heavens!
Aramaic Bible in Plain English
LORD JEHOVAH, our Lord, how glorious is your Name in all the Earth, for you have set your glory above Heaven!
Awit 8:1 (Ang Dating Biblia, 1905)
Oh Panginoon, aming Panginoon, pagkarilag ng iyong pangalan sa buong lupa! na siyang naglagay ng inyong kaluwalhatian sa mga langit.
Sa awit na ito, sinabi ng mang-aawit na pagkarilag, o pagkagaling-galing, o maluwalhati, 'ang iyong pangalan sa buong lupa,'
Hindi sinabi na pagkarilag, pagkagaling-galing, o maluwalhati ang ORIHINAL NA BIGKAS SA 'iyong pangalan sa buong lupa'.
Walang sinabing ganoon, kundi sinabi lamang doon na 'ang iyong pangalan', hindi orihinal na bigkas sa 'iyong pangalan'.
Ano pa?
Psalms 9:10
Aramaic Bible in Plain English
And all who know your Name will hope in you, because you do not forsake those who seek you, LORD JEHOVAH.
Awit 9:10
At silang nangakakaalam ng iyong pangalan ay maglalagak ng kanilang tiwala sa iyo; sapagka't ikaw, Panginoon, ay hindi mo pinabayaan sila na nagsisihanap sa iyo.
Sinabi ba dito na 'silang nakakaalam ng [orihinal na bigkas sa] iyong pangalan ay maglalagak ng tiwala sa iyo'?
Hindi. Sinabi lang diya'n na 'silang nakakaalam ng iyong pangalan', hindi ng 'orihinal na bigkas sa iyong pangalan'.
Ano pa?
Psalms 22:22
Berean Study Bible
I will proclaim Your name to my brothers; I will praise You in the assembly.
Awit 22:22
Aking ipahahayag ang iyong pangalan sa aking mga kapatid: sa gitna ng kapulungan ay pupurihin kita.
Sinabi ba dito na 'ipahahayag ko ang [orihinal na bigkas sa] iyong pangalan sa aking mga kapatid'?
Hindi rin, kundi 'iyong pangalan' lamang ang sinabi.
Ano pa?
Psalms 45:17 (Contemporary English Version)
I will make your name famous from now on, and you will be praised forever and ever.
Awit 45:17 (Ang Dating Biblia, 1905)
Aking ipaaalaala ang iyong pangalan sa lahat ng sali't saling lahi: kaya't ang mga bayan ay mangagpapasalamat sa iyo magpakailan-kailan man.
Sinabi ba dito na 'Aking ipaaalaala ang [orihinal na bigkas sa] iyong pangalan sa lahat ng sali't saling lahi'?
Hindi, kundi ang 'pangalan' lamang.
ANO ANG PINUPUNTO KO DITO?
Hindi ang orihinal na bigkas sa pangalan ng Diyos ang kaniyang iingatan magpakailanman kundi ang kaniyang pangalan lamang.
Tanong: Ano ba ang nilayon ng Diyos tungkol sa kaniyang pangalan?
Ang sagot ay mababasa din natin mismo sa Bibliya.Awit 83:18
Upang kanilang maalaman na ikaw lamang, na ang pangalan ay JEHOVA, ay Kataastaasan sa buong lupa.
Gaya ng punto sa binanggit na teksto, gusto ng Diyos na Jehova na maipaalam sa buong lupa ang kaniyang pangalan, hindi ang orihinal na bigkas sa kaniyang pangalan kundi ang pangalan niya lamang mismo.
Awit 66:4
Buong lupa ay sasamba sa iyo, at aawit sa iyo; sila'y magsisiawit sa iyong pangalan.
Awit 86:9
Lahat ng mga bansa na iyong nilalang ay magsisiparito, at magsisisamba sa harap mo, Oh Panginoon; at kanilang luluwalhatiin ang iyong pangalan.
Ano ang punto?
Alam ng Diyos na maipapakilala sa buong lupa, hindi ang orihinal na bigkas sa pangalan niya, kundi ang pangalan niya mismo sa wika kung saan ito isinalin.
Pero,
Bakit kailangang isalin ang pangalan ng Diyos? Gusto ba ng Diyos na isalin ang pangalan Niya sa ibang wika?
ANG PROSESO NG PAGSASALIN NG MGA PANGALAN SA BIBLIYA
Ang Bibliya ang aklat na pinakamaraming beses na naipamahagi sa buong lupa. Walang ibang aklat na nakagawa nya'n kundi tanging ang Bibliya lang.
Yamang ang Bibliya ay naipamahagi na sa buong lupa, nangangahulugan ba ito na ang orihinal na wikang ginamit sa pagsulat ng Bible ang siyang ginamit nang ito ay ipamahagi sa ibang mga bansa sa lupa?
Hindi. Ang Bibliya ay naisalin na sa halos tatlong libong mga wika, ibig sabihin, binabasa mismo ng mga tao ang Bibliya sa sarili nilang mga wika.
Ano ang kahulugan nito? Na ang mga salita at mga pangalan sa Bibliya ay naisalin na din sa ibang mga wika, kabilang na ang pangalan ng Diyos.
Ngayon, ang tanong,
Sang-ayon ba ang Diyos na maisalin sa ibang wika ang mga pangalan na nakasulat sa Bibliya, lakip na ang kaniyang pangalan?
Oo naman. Katunayan, may maka-Kasulatan tayong mga patunay na sinasang-ayunan nga ng Diyos ang pagsasalin ng kaniyang salita - ang Bibliya, sa ibang wika, lakip na ang pangalan ng Diyos.
Tingnan natin ang sinasabi ng Bibliya:
Pahayag 14:6 (Magandang Balita Biblia)
Nakita ko rin ang isa pang anghel na lumilipad sa himpapawid, dala ang walang hanggang Magandang Balita upang ipahayag sa mga tao sa lupa, sa lahat ng bansa, lipi, wika, at bayan.
Ano ang punto ng tekstong ito?
Na ang Magandang Balita, na nasa salita ng Diyos, ay maipapahayag sa buong tinatahanang lupa sa lahat ng bansa, lipi (o tribo), wika, at bayan.
Oo, ang salita ng Diyos ay maipapahayag sa iba't-ibang mga wika. Kaya magkakaroon talaga ng malawak na pagsasalin ng Bibliya, kasama ang mga pangalan na nakasulat mismo doon.
Ano pa?
Pansinin ang sinabi mismo ni Jesus.
Marcos 13:10
Ngunit kailangan munang maipangaral sa lahat ng bansa ang Magandang Balita.
Ano ang punto? Na ang pangangaral tungkol sa Magandang Balita ng Kaharian ng Diyos ay ipapangaral sa buong lupa. Oo, sa lahat ng mga bansa.
Nangangahulugan iyan na kakailanganing maisalin sa ibang mga wika ang salita ng Diyos, kasama na ang mga pangalang nakasulat doon.
Ano ngayon ang punto ng pinag-uusapan natin?
Na ang salita ng Diyos, ang Bibliya, kung saan nakasulat ang pangalan ng Diyos na mananatili magpakailanman, ay isasalin sa ibang mga wika. Oo, kalooban mismo iyan ng Diyos.
Katunayan, hindi kinokontra ng Diyos kahit ang mismong pagsasalin sa mga pangalan na nakasulat sa Bibliya.
Pansinin ang sinasabi ng Kasulatan,
“Sila'y may pinakahari na anghel ng kalaliman: ang kaniyang pangalan sa wikang Hebreo ay Abaddon, at sa Griego ay may pangalan siyang Apolyon.” (Pahayag 9:11)
Kung ang pangalan ngang ito ay ipinahintulot ng Diyos na maisalin sa ibang wika, bakit hindi niya ipapasalin sa ibang wika ang pangalan niya na ayon sa kaniya mismo ay mananatili magpakailanman? Hindi ba?
Kaya, kung napakahalaga sa Diyos ng kaniyang pangalan, iingatan niya ito anuman ang mangyari.Gaya ng nakita natin sa naunang mga punto, hindi ang orihinal na bigkas sa pangalan ng Diyos ang kaniyang iningatan, bagkus, ang pangalan Niya mismo.
Kumusta naman yung sinasabing dagdag na mga 'vowel' sa pangalan ng Diyos?
Buweno, natural na proseso lamang sa pagsasalin sa ibang wika na madaragdagan at mababawasan ang mga salita o mga pangalan.
Kunin na natin bilang halimbawa ang pangalan ni Santiago.
Ang orihinal na pangalan niya sa Griego ay Ἰάκωβος Iakōbos.
Binibigkas ding 'Jacobus'.
Sa Ingles, isinasalin ang Griegong pangalang iyan na 'James', sa Filipino, 'Santiago'.
Kung titingnan, napakaraming letra mula sa orihinal na pagkakasulat nito sa Griego ang nawala, naalis, at napalitan.
Kung ito ay binibigkas na Jacobus, napakaraming letra ang mawawala kung isasalin ito sa Ingles, bilang 'James.'
J A C O B U S
J A M E S
Nawala ang mga letrang C O B U.
Nang isalin naman ito sa Filipino, ganito naman ang naging proseso:
J A C O B U S
S A N T I A G O
Nawala yung J, C, B, U, tapos,
napalitan naman yung J ng S
nadagdagan din ng N, T, I, A, G .
Pero, kahit na nagbago ang pangalang iyan mula sa orihinal na
J A C O B U S o sa Griego ay Iakōbos, hindi na iniisip ng mambabasa ng Bibliya kung aling letra ang nawala, naalis, o nadagdag. Hindi ba?
Ano pa?
Isa pang halimbawa nito ay ang pangalang Johanan, o sa Ingles ay Jehohanan.
Sa orihinal na pagkakasulat ito sa Hebreo, ang kaniyang pangalan ay יְהֽוֹחָנָן֙ (yə·hō·w·ḥā·nān)
YE HO W HA NAN
Sa Ingles, isinasalin itong
J E H O H A N A N
Sa Filipino, isinasalin itong
J O H A N A N
Napansin niyo ba kung paano unti-unting nagbago ang pangalang iyan habang isinasalin sa ibang wika?
Mula sa orihinal na
YE HO W HA NAN
hanggang sa naging Ingles na
J E H O H A N A N
Anu-ano ang nawalang mga letra?
Tingnan natin.
YE HO W HA NAN = J E H O H A N A N
Yung Y pinalitan ng J.
Yung W sa pagitan ng O at H ay nawala. (HO W HA = H O ? H A)
Hanggang sa kalaunan ay naging J E H O H A N A N.
Kumusta naman nung isinalin na sa Filipino?
Tingnan natin.
YE HO W HA NAN = J O H A N A N
Yung Y pinalitan ng J.
Yung E, H at W, nawala na din. (E HO W HA = O H A)
Hanggang sa kalaunan ay naging J O H A N A N.
Napansin niyo ba kung paano unti-unting nagbago ang pangalang
יְהֽוֹחָנָן֙ (yə·hō·w·ḥā·nān) YE HO W HA NAN
at, kung paano ito napalitan, nabawasan at natanggalan ng mga letra mula sa orihinal na pagkakasulat nito sa Hebreo?
Pero, mayroon bang sinumang mambabasa ng Bibliya na nagreklamo sa pangalang ito ni Jehohanan, na naging Johanan sa Filipino, anupat nagsabi na ang pangalang J O H A N A N ay hindi naman siyang orihinal na bigkas sa pangalan ng lingkod na ito ng Diyos?
Wala naman, hindi ba?
ANO ANG PINUPUNTO KO DITO?
Na, Hebreong pangalan man yan o Griegong pangalan man yan sa Bible, eh natural na madaragdagan o mababawasan ng mga letra yan kapag isinalin na yan sa ibang mga wika.
Isipin ulit ito, yung J nga sa Jacobus naging S, nung isalin sa Filipino eh naging Santiago, walang nagrereklamo.
Tapos yung Jacobus na naging James sa English, wala ding nagreklamo o pumuna. Hindi ba?
Yung Y sa Yehowhanan na naging J, wala ding nagreklamo.
Nung isalin itong Johanan sa Filipino, ni wala man lang pumuna o nagreklamo na may nabawas at nabagong letra sa mga iyon. Hindi ba?
Kaya, ano ulit ang punto?
Hindi mali sa paningin ng Diyos o sa salita ng Diyos kung ang mga pangalan o mga salita sa Bibliya ay mabago, mabawasan o mapalitan pa nga ng ibang mga letra.
Walang mali doon.
Iyan ang natural na proseso ng pagsasalin sa ibang wika.
Hindi ba't maging ang mga salita nga na wala sa Bible ay natutumbasan ng ibang salita sa ibang wika basta't ang pakahulugan nito ay nasa Bibliya din?
Halimbawa, wala naman salitang 'shabu', o 'sigarilyo' sa Bibliya, hindi ba?
Pero alam natin na ang mga salitang iyan ay tinutumbasan ng mga pananalitang 'gawa ng laman' sa Bibliya. (Gal. 5:19)
Ngayon, ano ang punto?
Ang pangalang 'Jehova' ay katumbas lamang din ng 'YHWH'.
At yamang mas mahalaga ang pangalan ng Diyos kaysa anupamang salita o pangalan sa Bibliya,
hindi ba't dapat lamang na gamitin natin ang pangalang iyan?
Makikita natin sa puntong ito na walang mali kung maisalin man sa ibang wika ang mga pangalang nakasulat sa Bibliya, mapa-pangalan man ito ng lingkod ng Diyos o maging ito man ay ang pangalan mismo ng Diyos dahil kalooban Niya ito.
Ngayon, pag-usapan natin ang tungkol sa paggamit sa pangalan ng Diyos.
Paano kung may magsabi:
"Mali pa din yang 'Jehova' na yan, hindi naman yan nakasulat sa Bible eh. Tsaka, hindi naman yan yung original na pronunciation sa pangalan ng Diyos eh"?
Buweno, dahil sa kawalang-alam ng mga taong naniniwala na mali ang pangalang 'Jehova', hindi nila alam na napakaraming pangalan sa Bibliya ang maaapektuhan kapag sinabing mali ang pangalang iyan at hindi dapat gamitin.
Gaya na lamang ng mga pangalang ito (mula sa salin ng King James Version), katabi ang mga numero kung ilang beses ito lumitaw sa Bibliya, at ang orihinal na pagkakasulat nito sa Hebreo:
Jehonadab - 3 יְהוֹנָדָב֩
Jehoshaphat - 85 וִיהֽוֹשָׁפָט֙
Jehoshua - 2 יְהוֹשֻׁ֥עַ
Jehoram - 23 לְיוֹרָ֤ם
Jehoiachin - 37 יְהוֹיָכִ֤ין
Jehoiada - 52 יְהוֹיָדָ֣ע
Jehoahaz - 23 יְהוֹאָחָ֗ז
Jehu - 58 יֵה֔וּא
Jehohanan - 6 יְהוֹחָנָ֥ן
Jehonathan - 3 וִֽיהוֹנָתָן֩
Jehoshabeath - 2 יְהוֹשַׁבְעַ֨ת
Jehoaddan - 2 יְהוֹעַדָּ֖ן
Jehoash - 17 יְהוֹאָ֣שׁ
Alam niyo ba kung bakit maaapektuhan ang mga pangalang iyan?
Dahil ang mga pangalan nila ay naglalaman mismo ng unang dalawang letra sa pangalan ng Diyos.
יְהֽ < Ang mga letrang ito ay ginamit sa mga pangalan nila
יְהוָ֣ה at ang mga letrang iyan ay ginamit mismo sa pangalan ng Diyos.
Kaya, kung mali ang 'Jehova', magiging mali din ang mga pangalang nasa itaas dahil ang mga pangalang iyon mismo ay nagtataglay ng unang dalawang letra na nasa pangalan mismo ng Diyos.
Oo, ang pagtanggi sa pagbigkas ng pangalang "Jehova" ay nangangahulugan din ng pagtanggi natin sa mga pangalan ng iba pang lingkod ng Diyos na naglalaman unang dalawang letra sa pangalan ng Diyos.
Kung unpronounceable ang "Jehova", magiging unpronounceable din ang mga pangalang iyon na nabanggit sa itaas.
Pero wala sinumang tao ang nagrereklamo o pumupuna kapag ginagamit ang mga pangalang iyon sa Bibliya, kundi tangi lamang sa pangalan ng Diyos. Oo, ang pangalan lamang ng Diyos ang siyang pinupuna ng mga kritiko na ito na masugid pa man ding nagbabasa at nag-aaral ng Bibliya.
Ang totoo, nang si Jesus ay nagturo sa mga tao, ginamit niya mismo ang pangalan ng Diyos. Katunayan, nang tuksuhin siya ni Satanas na Diyablo at nagsabing sumamba siya dito, ganito mismo ang sinabi niya:
Aramaic Bible in Plain English
Then Yeshua said to him, “Depart Satan, for it is written: 'You shall worship THE LORD JEHOVAH your God and him alone shall you serve.' “ (Matthew 4:10)
[Hindi New World Translation Bible ang ginamit bilang pagsipi]
Kaya, si Jesus mismo ay gumamit sa pangalan ng Diyos, at nagsabing si "Jehova" mismo ang dapat na sambahin. Oo, hindi tinanggihan ni Jesus o pinalitan ang pangalan ng Diyos, ginamit niya mismo ito.
Gaya rin mismo ng sinabi niya sa kaniyang panalangin:
[Ano ba ang mas angkop gamitin? Jehova o Yahweh? Tingnan ang thread na ito]Juan 17:26
"At ipinakilala ko sa kanila ang iyong pangalan, at ipakikilala ko; upang ang pagibig na sa akin ay iniibig mo ay mapasa kanila, at ako'y sa kanila."
ANG KAUNA-UNAHANG PERSONA NA HINDI GUMAMIT SA PANGALAN NG DIYOS
Buweno, sa lahat ng mga puntong iyan, hindi pa din naman nakapagtatakang tuligsain pa din ng mga kaaway ng Diyos ang paggamit sa pangalang Jehova.
Bakit?
Sa ulat ng Genesis 3:1 at 5, ang ahas mismo, na kalaunan ay tinawag na Satanas na Diyablo, ang siyang kauna-unahang persona na hindi gumamit sa pangalan ng Diyos.
Genesis 3:1
At sinabi niya [ng ahas] sa babae, Tunay bang sinabi ng Dios, Huwag kayong kakain sa alin mang punong kahoy sa halamanan?
Genesis 3:5
Sapagka't talastas ng Dios na sa araw na kayo'y kumain niyaon ay madidilat nga ang inyong mga mata, at kayo'y magiging parang Dios, na nakakakilala ng mabuti at masama.
Sa tagpong iyan, hindi ginamit ni Satanas ang pangalan ng Diyos nang makipag-usap siya kay Eva, bagkus, ginamit niya lamang ang salitang 'Dios'.
Ipinakikita mismo nito na ang pangunahing kaaway ng Diyos, si Satanas na Diyablo, ay napopoot mismo sa paggamit ng pangalan ng Diyos.
Katunayan, sa huling aklat ng Bibliya na Apocalipsis, ipinakikita mismo na sa ilalim ng impluwensya ng dragon - isa pang katawagan kay Satanas, ang tulad halimaw na mga may awtoridad ay nagsasalita ng mga pananalitang laban sa Diyos, at sa kaniyang pangalan.
Pahayag 13:6
At binuka niya ang kaniyang bibig sa mga kapusungan laban sa Dios, upang pusungin ang kaniyang pangalan, at ang kaniyang tabernakulo, gayon din naman ang mga nananahan sa langit.
Kaya, ano ang punto?
Kung si Satanas, na pangunahing kaaway ng Diyos ay tumanggi sa paggamit ng pangalan ng Diyos, ganyang-ganyan din ang gagawin ng kaniyang mga naimpluwensiyahan.
Sa kabila ng napakaraming makatuwirang maka-Kasulatang mga dahilan para gamitin ang pangalan ng Diyos, napakarami pa din ang ayaw gumamit sa pangalan ng Diyos at itinatanggi pa nga ito at pinapalitan na lamang ng mga titulong 'Ama', 'Diyos' 'Panginoon' at iba pa.
Oo, sila mismo ang mga taong tumutulad sa pangunahing kaaway ng Diyos, si Satanas, ang isa na pangunahing napopoot sa paggamit ng pangalan ng Diyos.
Tunghayan natin ngayon kung anong mga kasinungalingan pa ang sasabihin ng mga tao tungkol sa pangalan ng Diyos para sabihing hindi dapat gamitin ang kaniyang pangalang "Jehova".
Tingnan din natin kung anong mga kasinungalingan ang sasabihin ng mga taong ito laban sa mga nagmamahal kay Jehova, ang Diyos na ang pangalan ay mananatili magpakailanman.
Tingnan natin kung paano nila mismo tutularan ang gawain ng Kaaway na ito ng Diyos, oo, ang pagtanggi sa paggamit ng pangalan ng Diyos na Jehova.
Last edited: